Het verlies van jullie kind is een van de meest ingrijpende soorten verlies waarmee jullie in het leven te maken kunnen krijgen, ook als het tijdens de zwangerschap of rond de bevalling gebeurt. Het verdriet om jullie overleden baby is eindeloos groot. Alle toekomstverwachtingen zijn plotseling verloren. Het ouderschap begint vaak al vóór de zwangerschap. Bij het ontstaan van jullie kinderwens wordt voor jullie het idee van ouder zijn al geboren. Door de vroege zwangerschapsecho maken jullie al vroeg kennis met jullie kind. Zo ontstaat er al snel een band tussen jullie als ouders met jullie kind. Met het vorderen van de zwangerschap groeit deze band.
KENNIS MAKEN MAAR OOK AFSCHEID NEMEN
Er is geen situatie te bedenken waarbij kennis maken maar tegelijkertijd afscheid moeten nemen meer speelt dan bij de geboorte van een levenloos kind. Het zien en vasthouden van jullie overleden kind is een van de mogelijkheden om samen kennis te maken. Er zijn hierin geen regels, het is vooral heel belangrijk dat jullie doen wat voor jullie goed voelt. Misschien vinden jullie dit vooraf moeilijk of eng. Dat is heel begrijpelijk. Hierin worden jullie zeer zorgvuldig begeleid door de medewerkers in het ziekenhuis.
De meeste ouders vinden achteraf dat hun kind er in werkelijkheid mooier uitzag dan zij hadden verwacht. Dat jullie kind bijvoorbeeld haartjes en nageltjes heeft kan bij jullie emoties en vertedering oproepen. Ook is het mooi om gelijkenissen te zoeken met jullie zelf of eventueel broertje(s)/zusje(s). Naast het grote verdriet geeft dit jullie misschien ook een gevoel van trots.
Om nog meer contact met jullie kind te hebben, kunnen jullie hem/haar zelf wassen of erbij zijn als de verpleegkundige dat doet. Ook kunnen jullie zelf voor kleertjes of een omslagdoek zorgen; een mooie geborduurde doek, een lievelingssjaal of iets dat je bij de bevalling droeg.
Het is goed om van tevoren met elkaar en met de zorgverlener die jullie hierin begeleidt te bespreken hoe jullie afscheid willen nemen. Bespreek dan ook jullie angsten en onzekerheden.
AFSCHEID NEMEN VAN EEN KINDJE MET EEN AFWIJKING
Ook als jullie kind zichtbare afwijkingen heeft, kunnen jullie het vasthouden en aanraken. Jullie zullen waarschijnlijk toch proberen je een voorstelling te maken van hoe jullie kind er uitziet. Meestal is de werkelijkheid minder erg dan verwacht. Veel ouders die het aanvankelijk eng vonden, vertellen achteraf dat hun gevoel positiever werd, naarmate zij het kindje langer bekeken. Soms zijn er gemengde gevoelens, al kan het zien van jullie kind voorkomen dat zich ergere fantasiebeelden opdringen. Jullie kijken naar jullie eigen kind in totaliteit, met alle mooie kanten. In de zwangerschap werd vooral gesproken over alleen de afwijking waardoor in jullie verbeelding de afwijking vooral het beeld vormt.
Soms is het bij het afbreken van een gewenste zwangerschap belangrijk dat jullie zien dat de voorspelde afwijkingen er ook echt zijn en dat jullie dus een ‘goede’ beslissing hebben genomen.
Verlies delen
Het kan een steun zijn om het afscheid nemen te delen met jullie naasten. Door samen met jullie dierbaren naar jullie kind te kijken kunnen jullie het korte moment dat jullie met jullie kind hebben delen met elkaar. Dit maakt het soms makkelijker om er later samen over te praten en herinneringen te delen.
HERINNERINGEN MAKEN
Ook al hebben jullie maar kort de tijd om samen te zijn met jullie kind, het is belangrijk deze tijd te nemen om je kindje te leren kennen, afscheid te nemen en herinneringen te maken. Neem de tijd om in alle rust samen naar jullie kind te kijken en herinneringen te maken. Dit kan op vele manieren, zoals foto’s maken, gipsafdrukken of inktafdrukken maken van de voetjes en handjes. Stichting Make a memory kan jullie hierbij helpen.
Een hele mooie manier om langer te kunnen kijken naar jullie kind op een zo mooi mogelijke manier is de watermethode. Dit kan echter niet bij kindjes groter dan ongeveer 30 weken.
Ook na het afscheid nemen van jullie baby is het belangrijk het verlies te verwerken. Dit kan op vele verschillende manieren en het is belangrijk dat te doen wat goed voelt en wat bij jullie past. Denk aan:
- Neem je tijd, laat emoties er zijn!
- Ga niet te snel weer aan het werk.
- Praat erover met je partner, kinderen en anderen.
- Schrijf je eigen verhaal op.
- Schrijf een brief aan je ongeboren kind of je partner
- Neem je rust: mediteren, yoga, massage, wandelen, tekenen, muziek luisteren, pyjamadag, vrij nemen van werk.
- Maak iets tastbaars: een altaartje met passende spullen, herinneringen-box, kettinkje, tatoeage, boompje planten, fotoboek gedicht of schilderij maken.
- Zoek afleiding, ga sporten, wees creatief, bekijk een film of docu.
- Boeken lezen over verlies kan troost geven.
- Websites van lotgenoten bekijken
- Lees je kinderen voor uit kinderboeken, ook over verlies als dat je kinderen helpt.
Ook als je later nog eens behoefte hebt om je verhaal te vertellen en je gevoelens eromheen te bespreken dan staan wij daar altijd voor open!
En merk je dat je energie niet terugkomt? Of dat je maar blijft piekeren? Zoek dan hulp om het verlies van je kind tijdens je zwangerschap te verwerken. Dit is geen thema om mee aan te rommelen. Zoek begeleiding die bij jou past.
Tips
- Stichting Felice
- Houvast-uitvaartzorg
- Stichting Lieve Engeltjes
- Stichting Make a Memory
- Verlies en rouw begeleiding
- Carin van Laarhoven
- Annemarie Schoots
- De vergeten vader
- Stille levens
- Mylittlebear urnen
- Steunpunt NOVA
- Freya
- Landelijke zelfhulporganisatie Ouders van een overleden kind
- Vereniging Samenwerkende Ouder- en Patiëntenorganisaties (VSOP)
“Ongekend verlies”…. – Annemarie van der Meer.
Het boek bevat interviews, een uitgebreide literatuur- en adressenlijst. Het is een boek voor iedereen die privé of via zijn werk te maken heeft met miskramen en sterfte rond de geboorte.
“Met lege handen”, 2e dr. Houten, Marianne Cuisinier en Hettie Janssen: Unieboek, 1997. ISBN 90269 6699 7. Vrouwen over het verlies van hun baby in de zwangerschap of rond de bevalling.
Misschien was je vandaag wel geboren…-Yvonne Gebbe en David Rozemeyer
Soms is de beëindiging van een zwangerschap, in verband met afwijkingen bij je baby, door het opwekken van de bevalling voor jullie de beste beslissing. Dat is een zeer moeilijke, emotionele beslissing. Het bovenstaande boek is geschreven door ouders die zo’n moeilijke periode hebben doorgemaakt. Wellicht kan het andere ouders helpen bij de verwerking. Wij hebben dit in onze boekenkast staan mochten jullie het willen lenen.
“Het rouwt in jou” van het Berrefonds.
Herinneringsboek: “Dag kleine ster”
Voor andere kindjes in het gezin: Kikker en het vogeltje, of Woezel en Pip, dag lief muisje.