WERK EN ZWANGERSCHAP

VRUCHTBAARHEID

Werk kan invloed hebben op de vruchtbaarheid en de gezondheid van jezelf en je baby. Bepaalde stoffen kunnen al gevaarlijk zijn nog vóórdat je zwanger bent. Zowel bij mannen als bij vrouwen! Voorbeelden hiervan zijn oplosmiddelen, narcosegassen, bestrijdingsmiddelen (gewasbeschermingsmiddelen) en zware metalen.
Het is dus verstandig al voor de zwangerschap te bespreken wat nodig is om gezond zwanger te kunnen worden zodat er extra voorzorgsmaatregelen genomen kunnen worden. Bij twijfel kun je op het spreekuur van de bedrijfsarts navraag doen.

ZWANGER?

Tijdens de eerste controle vragen we naar je beroep en dat van je partner. Wat doe je precies en hoeveel uur in de week werk je? Dat doen we met een reden. Sommige beroepen zijn voor een zwangere niet helemaal gezond. Denk aan werken met schadelijke stoffen, straling, trillingen, extreme temperaturen of extreme tijden. Maar ook werk waar je een infectie kan oplopen of werk waar agressie voorkomt. Hiervan was je vóór de zwangerschap al op de hoogte omdat er voor àlle werknemers voorzorgsmaatregelen worden genomen. Had je je zwangerschapswens nog niet kenbaar gemaakt bij je werkgever of de bedrijfsarts dan raden we je aan dit na een positieve test z.s.m. te melden. Is er daadwerkelijk sprake van een (mogelijk) schadelijke invloed op de gezondheid van jou of je baby dan zal je werkgever in overleg met de bedrijfsarts je werkzaamheden in de eerste plaats moeten aanpassen zodat je wel veilig je werk kan uitvoeren. Is een aanpassing niet mogelijk dan krijg je een andere functie aangeboden. Voorzorgsmaatregelen, aanpassingen in werk en functie zijn meestal wel mogelijk zodat je veilig en gezond tot het einde van je zwangerschap kan doorwerken.

Klachten door je werk?

Je voelt op een gegeven moment aan je lichaam wat niet meer prettig is, zoals 4 uur achter elkaar op een bureaustoel zitten of zware dozen tillen. Is dat het geval, dan kom je met wat kleine aanpassingen vanuit jezelf en met hulp van collega’s en je leidinggevende er wel uit. Je past je werk aan, collega’s nemen iets over, je neemt wat vaker een rustpauze of gaat wat vaker een rondje over de afdeling doen. Soms krijg je andere werkzaamheden toegewezen of zelfs een andere functie. Veel zwangeren kunnen zo zonder veel problemen doorwerken tot hun verlof.

Lukt het met deze aanpassingen niet en krijg je door je werkzaamheden meer klachten of wordt je zelfs ziek van je werk dan wordt je opgeroepen door de bedrijfsarts en kun je in overleg met hem/haar verdere aanpassingen doorvoeren. Soms is dat uren minderen of (tijdelijk) stoppen met je werk. Je werkgever meldt je dan ziek en er wordt iemand anders aangenomen om jouw werkzaamheden te laten verrichten. Jij behoudt wel gewoon je salaris. Werk je minder uren door de zwangerschap dan gaat je verlof automatisch in bij 34 weken zwangerschap.  

Preventie van klachten

Uit onderzoek blijkt dat veel zwangeren zich pas laat melden bij de bedrijfsarts als er problemen zijn of als uitval dreigt. Deze problemen hadden in veel gevallen voorkomen kunnen worden. Zo blijkt op de werkvloer in veel gevallen de richtlijnen voor zwangeren niet nageleefd te worden en wordt niet aan de eisen van de wet voldaan. Het komt voornamelijk door onwetendheid. Zwangeren weten meestal niet waar ze recht op hebben. De bedrijfsarts kan hier dus ook preventief worden ingezet. Hij /zij is precies op de hoogte van waar zwangeren in Nederland recht op hebben; niet te zwaar tillen, niet te lang staan of lopen en niet teveel bukken, hurken of knielen etc. Een zwangere werknemer moet tussendoor voldoende kunnen rusten, later kunnen beginnen of eerder naar huis gaan. Zo mag je 1/8e van je tijd inzetten voor extra rust. Hieronder volgen er een paar meer.

RECHTEN EN PLICHTEN

Wist je dat zodra je je werkgever hebt geïnformeerd over je zwangerschap:

• Je wettelijk recht hebt op extra bescherming tijdens de zwangerschap in situaties die daarom vragen.
• Je gelegenheid hoort te krijgen om de verloskundige en het echocentrum te bezoeken, ook onder werktijd.
• Je contact met infectieziekten moet vermijden.
• Je geen dingen meer hoeft te tillen van 10 kilo of meer en vanaf week 20 maximaal 5 kilo.
• Je niet blootgesteld mag worden aan 80dB of meer.
• Je recht hebt op 16 weken zwangerschapsverlof, waarvan minimaal 4 weken voor en 10 weken na de bevalling.  
• Je recht hebt op extra (doorbetaalde) pauze? Je hebt in je zwangerschap 1/8 van je werktijd om extra pauze te nemen.
• Je niet verplicht mag worden om nachtdiensten te draaien.
• 40 uur werken per week en 9 uur per dag vormen de limiet.
• Je werkstress zoveel mogelijk moet vermijden.
• Kun je niet werken door de zwangerschap dan hoor je dat te melden bij je werkgever. Je behoudt gewoon je salaris.
• Ben je langdurig ziek dan wordt je opgeroepen door de bedrijfsarts.
• Ben je net terug van verlof dan krijg je 9 maanden lang extra tijd om te kolven of je baby de borst te geven. Je mag hier ¼ van je werktijd voor gebruiken.

Wil je gebruik maken van een preventie consult bij de bedrijfsarts? Heb je in toenemende mate klachten van je zwangerschap door je werkzaamheden? Kun je door je klachten je werkzaamheden niet meer uitvoeren? Ervaar je stress, onbegrip of andere problemen op je werk door je zwangerschap? Weet dat je ook zelf contact mag opnemen met de bedrijfsarts van de arbodienst. Alle mensen in loondienst hebben recht op een (preventief) gesprek met hun bedrijfsarts! Zo’n gesprek is vrijwillig en anoniem.

JIJ EN JE WERKGEVER

Neem in ieder geval altijd de tijd om in gesprek te gaan met je werkgever.
Duidelijke afspraken kan een hoop ellende voorkomen. Denk aan:

• Maak afspraken over je werkzaamheden tijdens je zwangerschap.
• Maak afspraken over je rechten en plichten.
• Vraag een preventie gesprek aan bij de bedrijfsarts.
• Bespreek wanneer je verlof in gaat.
• Hoe je werkgever de vervanging gaat regelen.
• Op welke wijze je de werkzaamheden overdraagt.
• Het aantal werkuren na je verlof.
• Of en op welke wijze je ouderschapsverlof opneemt.

Lees meer over werk, zwangerschap en je rechten en plichten op www.fnv.nl

DISCRIMINATIE?

De wet stelt dat vrouwen niet benadeeld mogen worden tijdens hun zwangerschap of als ze terugkeren na hun verlof. Je werkgever mag je om deze reden dus niet anders behandelen dan je collega’s. Werkgevers mogen zwangerschap en moederschap niet meewegen in beslissingen bij sollicitaties, contractverlenging, opleiding en promotie. En een vrouw heeft na haar verlof recht op een ongewijzigd takenpakket en een gepaste ruimte om te kolven.

Helaas komt deze ongelijke behandeling vanwege zwangerschap en moederschap veel voor. Vrouwen zijn zich onvoldoende bewust van hun rechten en denken dat ze er niets tegen kunnen doen. Je kan hier iets tegen doen!

Meld het als je ongelijk behandeld wordt bij RADAR. Ze kunnen dan met je werkgever in gesprek gaan en je situatie verbeteren. (www.radar.nl of mail naar info@radar.nl)

Kijk om www.mensenrechten.nl voor meer informatie over je rechten en plichten op de werkvloer. Je kunt hier ook een klacht indienen. Ook als je geen stappen wilt nemen is het belangrijk om je ervaring te melden. Dankzij meldingen van zwangere werknemers kunnen ze ongelijke behandeling in kaart brengen, voorkomen en bestrijden.