Vasten/Intermittend fasting

Steeds meer mensen doen aan intermittent fasting of aan religieus vasten. Maar als je zwanger bent, gelden er andere regels. Je draagt immers niet alleen zorg voor jezelf, maar ook voor het kindje in je buik. Wat betekent vasten voor jou als aanstaande moeder? En is intermittent fasting eigenlijk veilig tijdens de zwangerschap?

Wat is intermittent fasting?

Intermittent fasting (IF) betekent dat je eet binnen een bepaald tijdsvenster, en de rest van de tijd vast. De periode van vasten kan variëren van een aantal uur per dag tot enkele dagen per week. Het aantal uur per dag dat men mag eten kan variëren: 10 uur eten en 14 uur vasten, 8 uur eten en 16 uur vasten, 6 uur eten en 18 uur vasten. Daarnaast kan men ook gedurende enkele dagen per week of om de dag vasten. Vaak doet iemand dit voor een langere tijd of is het zelfs een leefstijl geworden. Het kan ook een strategie zijn om af te vallen. Onderzoeken bij mensen (niet zwanger) hebben aangetoond dat IF de niveaus triglyceriden, bloeddruk en (viscerale) vetmassa verlaagt en de insulinegevoeligheid verhoogt. Intermittend fasting laat een ontstekingsremmende werking zien en het zorgt voor een verbeterde bloedsuikerregulatie.

Veelvoorkomende vormen van vasten zijn:
16:8 (16 uur vasten, 8 uur eten) of 5:2 (5 dagen normaal eten, 2 dagen heel weinig).
Bij religieus vasten – zoals tijdens de ramadan – eet en drink je vaak alleen tussen zonsondergang en zonsopkomst.

Is vasten veilig in de zwangerschap?

De meeste artsen en verloskundigen raden vasten tijdens de zwangerschap af. Waarom?

In de praktijk blijken zwangeren vaak klachten te hebben van het vasten die ze normaal gesproken, voor de zwangerschap, niet ervaren tijdens het vasten. Dit komt omdat zwanger zijn veel energie vergt en een aantal processen in je lichaam net iets anders verlopen dan buiten de zwangerschap. Zo zakt je bloeddruk en je bloedsuikerspiegel over het algemeen in je zwangerschap. Bij vasten zakt dit nog verder waardoor er klachten kunnen ontstaan zoals duizeligheid, misselijkheid en flauwvallen. Voor de korte termijn kan vasten tot uitdroging leiden wat vooral gevaarlijk is bij warm weer.

Daarnaast is er weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan bij mensen naar de invloed van vasten tijdens de zwangerschap. Er zijn wel experimenten gedaan bij dieren maar de uitkomsten daarvan liepen sterk uiteen en spraken elkaar soms tegen om hieruit grote conclusies te kunnen trekken. Bovendien is niet goed te zeggen of de uitkomsten uit dierenexperimenten ook voor mensen gelden. Intermittend Fasting lijkt voor de moeder mogelijk voordelig te zijn, maar vooral voor de lange termijn neonatale uitkomsten onvoordelig te zijn. 

Conclusie

Wetenschappelijk advies laat zien dat er een gebrek is aan gedegen humane wetenschappelijke studies naar het effect van IF voor of tijdens de zwangerschap op zwangerschapsuitkomsten en foetale en neonatale gezondheidsuitkomsten.
Hierdoor kan geen conclusie worden gegeven over de veiligheid van IF voor de zwangere. Meer onderzoek is nodig. Tot die tijd blijft voorzichtigheid geboden met een IF-dieet in verband met mogelijke nadelige gevolgen op lange termijn. 

Medisch gezien, om verdere ongewenste complicaties te vermijden, is het niet aan te raden voor vrouwen met zwangerschapscomplicaties zoals bloedarmoede, diabetes of hoge bloeddruk om te vasten. Het advies is om de verloskundige zorg individueel af te stemmen.

Wat dan wel?

Zwanger zijn is topsport voor je lichaam. Vasten – hoe goed bedoeld ook – past daar meestal niet bij. Maar ook als je niet vast, kun je bewust omgaan met eten. Goede en gezonde voeding en een goede levensstijl blijven tijdens de zwangerschap van belang voor de gezondheid en het welzijn van de baby. Twijfel je of heb je vragen? Overleg altijd met ons. Samen kijken we naar wat het beste is voor jouw situatie.

Ben je zwanger en wil je graag meedoen aan religieus vasten? Bespreek dit dan altijd met ons. In veel religies geldt dat zwangere vrouwen vrijstelling hebben van het vasten. De gezondheid – van jou én je baby – staat namelijk altijd voorop.

Ook is het mogelijk met een diëtiste je voeding en vasten te bespreken. Vanuit de basisverzekering is er een vergoeding voor drie behandeluren per kalenderjaar.